Eğitim Müfettişleri Sorunlarına Çözüm Bekliyor

 Eğitim sistemi, tüm kurum ve birimleriyle bir bütündür. Ayrı ayrı düşünülemez. Çünkü birbiriyle ilişkilidir ve de birbirini tamamlayan özelliklere sahiptir. Sistem içerisindeki bazı birimler ana hizmet birimleri olduğu gibi bunların yardımcı hizmet birimleri de vardır. Milli Eğitim sisteminin bu iki hizmet birimlerinin yanında danışma ve denetim birimleri de eğitim sistemine katkıda bulunan ve olmazsa olmaz birimlerdendir. Bu birimler eğitim sisteminin işleyişinde birbirini doğrudan etkileyen birimlerdir. Dolayısıyla her hangi birimdeki sorunlar sistemin diğer birimlerini olumsuz etkileyecektir.

         Bu gün itibarıyla Türk Eğitim Sistemi ikili teftiş sistemine sahiptir. Birincisi bakanlık merkez teşkilatında Bakanlık Teftiş Kurulu Başkanlığı, ikincisi ise İl Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı İlköğretim Müfettişleri Başkanlığı’dır. Her iki birimde eğitim siteminde teftiş, araştırma, inceleme, soruşturma gibi görevleri yerine getirir. Bu işi yapan kişilere de Bakanlıkta Bakanlık Müfettişi,  İl Milli Eğitim Müdürlüklerinde ise İlköğretim Müfettişi denmektedir. Biz burada ilköğretim müfettişlerinin sorunlarına değinmek istiyoruz. İlköğretim Müfettişleri İl Milli Eğitim Müdürlüklerinde oluşturulan İlköğretim Müfettişleri Başkanlıklarına bağlı olarak çalışmaktadırlar. Ülke genelinde toplam 3000 civarında meslek mensubu bulunmaktadır. Mesleğe alınırken öğretmenler arasından sınavla alınmaktadırlar. Sekiz yıl öğretmenlik yapmış olanların başvurma hakkı bulunmaktadır. Sınav sonucunda yetiştirme sürecine tabi tutularak üç yıl İlköğretim Müfettiş Yardımcısı olarak görev yapmaktadırlar. Üç yılın sonunda İlköğretim Müfettiş Yardımcılığı kaldırılarak İlköğretim Müfettişliği kadrosu almaktadırlar. Bu mesleğe alınan meslek mensuplarının bir kısmı Eğitim Fakültelerinin Eğitim Yönetimi Planlaması ve Ekonomisi bölümünde ikinci bir lisans eğitimi gören öğretmenlerden seçilmiş kişilerdir. Bu bölümlere girişte dört yıl öğretmenlik yapmış olma şartı aranmaktadır. Ancak günümüzde bu bölümlerin bir kısmı kapanmıştır. Yüksek Lisans düzeyinde eğitime devam edilmektedir.

         İlköğretim Müfettişleri özveriyle mesleğini icra eden meslek mensuplarından oluşmaktadır. Milli Eğitim Müdürlüğünün bünyesinde ilköğretim okullarının denetimlerini yaptıkları gibi özel öğretim kurumları ve diğer kurumlarda inceleme soruşturma görevini de yürütmektedirler. İl düzeyinde tüm kurumlara görev için gitmekte, hatta en ucra köylere kadar giderek eğitimin denetimini yerinde gerçekleştirerek görev başındaki öğretmenlere rehberlik yapmaktadırlar. Bu görevleri icra ederlerken her meslekte olduğu gibi bu meslekte de birtakım sıkıntılar ve sorunlar yaşamaktadırlar. Bu sorunlara tek tek değinmek istiyorum.

İlköğretim Müfettişlerinin sorunlarının başında yaptıkları görevle kendilerine verilen unvanın uyumlu olmayışıdır. İlköğretim kurumlarını haricinde birçok kurumda denetim ve soruşturma görevleri yapmaktadırlar. Ayrıca yaptıkları görev eğitimin denetimi olması dolayısı ile ilköğretim kavramı bu görevi anlam olarak taşımamaktadır. Bu nedenle isim olarak eğitim müfettişliği kavramının yasal düzenlemeyle getirilmesi gerekir. İlköğretim müfettişliği yerine eğitim müfettişi kavramı aynı zamanda meslek mensuplarının göreviyle ilgili mesleki tatminin de sağlayacaktır.

Eğitim müfettişleri il milli eğitim müdürlüğünün emrinde çalışıyor olması meslek mensuplarını işleyiş olarak rahatsız etmektedir. Çünkü geçmişten günümüzde süreci değerlendirdiğimizde birtakım İl Milli Eğitim Müdürleri İlköğretim Müfettişlerini kolluk kuvveti olarak çalıştırmak istemelerinden kaynaklanan sorunlar yaşanmakta ve mesleğin saygınlığı zedeleyen uygulamalar olmaktadır. Bu nedenle Eğitim Müfettişleri Bakanlık merkez teşkilatına bağlanmalıdır. Ayrıca il düzeyinde çalışmaları ve aynı ilde ikamet ediyor olmaları nedeniyle denetim görevini yaparken tanınmışlık ve yüz aşinalığı görevini tam icra etmede zorluklar oluşturmaktadır. Tayın ve nakil işlemlerinde bölgelerde çalışma sürelerinden kaynaklan zorluklar yaşanmaktadır. Eş durumu ve öğrenim durumundan dolayı nakil işlemlerinde zorluklar yaşanmaktadır. Yine mevcut uygulamada zorunlu çalışma yükümlülüğü getirilmiş ve eğitim müfettişleri tayın ve nakil konusunda sıkıntılar yaşaması sistemin tıkandığını getirmektedir. Bütün bunlar değerlendirildiğinde eğitim müfettişleri il milli eğitim müdürlüklerin emrinden çıkarılarak birkaç ilin bağlı olduğu bölgede ikamet etmeli ve bölge sistemine göre çalışmalıdırlar. Zaten 2006 yılında yapılan 17. Milli Eğitim Şurasında  “İlköğretim Müfettişliği ‘Eğitim Müfettişliği’  adı altında Bakanlık merkez teşkilatına bağlanarak yeniden yapılandırılmalıdır. Yeni düzenleme doğrultusunda ‘Eğitim Müfettişleri’ yeni oluşturulacak çalışma merkezlerinde/ bölgelerinde görevlendirilmeli, kendi içerisinde rehberlik ve denetim, soruşturma, okul öncesi ve özel eğitim gibi alanlarda uzmanlaşmalıdır.” Şeklinde karar alınmıştır. Bu kararın önerilmesinde ve çıkarılmasında sendikamız yoğun bir gayret göstererek önerinin kabul edilmesini sağlamıştır. Bu kararın mutlaka uygulanarak denetim sistemi işler hale getirilmeli ve eğitim müfettişlerinin sağlıklı çalışabilmeleri için uygun çalışma ortamları oluşturulmalıdır. Sendika olarak bu kararın arkasındayız ve yasalaşıncaya kadar gayretimizi sürdüreceğiz.

Eğitim müfettişlerinin bir başka sorunu ise ekonomik gelirlerinin çok düşük olmasıdır. Ücretlerinin ve aylık gelirlerinin denetledikleri kişilerden düşük olması motivasyonlarını olumsuz etkilemektedir. Eğitim Müfettişliği mesleği unvanlı meslektir. Bu meslek idealize edilmiş meslektir. İnsanlar bu mesleğe girerken ve bu mesleği icra ederken kariyer meslek olarak girerler ve icra ederler. Eğitimcidirler ve eğitimcileri eğitir ve rehberlik ederler. Öyle ise mesleki doyumu sağlayan yönleri güçlendirilmelidir. Bunun başında da ekonomik doyum gelir ve bütün yönleriyle meslek mensuplarını etkiler. Eşit işe eşit ücret mantığıyla bakılınca diğer bakanlıklarda aynı görevi yapanlar ile ekonomik bakımdan kıyaslamak bile mümkün değildir. Gelirlerini rakamsal olarak burada ifade etmek istemiyorum ancak denetledikleri kişilerden daha az gelirleri olduğunu da ısrarla vurgulamak istiyorum. Bu nedenle eğitim müfettişlerinin göstergesinde değişiklik yapılarak 3600 göstergeye çıkarılmalıdır. Eğitim müfettişlerinin yollukların zamanında ödenmeyişi gibi birtakım sorunları da vardır ancak bunlardan önce yapısal sorunun çözülmesi gerekir. Yapısal sorun önerilerimiz doğrultusunda çözüldüğünde diğer sorunlar ileride çözülecektir. Eğitim müfettişlerinin sorunları yapısaldır. Teferruatı konuşmak yerine yapısal değişikliğe giderek sorunu başından çözmek gerekir. İnanıyorum ki bu değişiklik meslek mensuplarını memnun edecektir. Bu sorunların çözümü meslek mensuplarının mesleği yüceltici rol ve davranışlarda bulunması ve meslek dayanışması göstermeleriyle mümkündür. Biz sendika olarak eğitim müfettişlerinin sorunlarını çözümü için mücadelemize devam edeceğiz. Her zaman yanlarında olacağız.

Halil Etyemez

                                                                    http://www.egitimbirsen.org.tr/yazar_detay.php?id=1187&yid=10