HACI BEKTAŞ VE ATATÜRK

Mustafa Kemal 1919’da Samsun'a çıktıktan hemen sonra yapacağı mücadele için  yararlanabileceği bütün güçlerle bağlantı kurmuştur. 

Bu güçlerden biri de inanç etkenliydi. M. Kemal ilk önce dini yönden ağırlığı olan bütün şeyhlere ve tarikat ileri gelenlerine mektuplar göndererek onları da yanına çekmeye çalışmıştır. Alevi Bektaşi tekkelerinin Anadolu'daki Alevi Bektaşi halk üzerindeki etkisi büyüktü ve Mustafa Kemal bunun farkında idi. Amasya'da karşılaştığı Çelebi Cemalettin Efendi ve onun etrafındaki Alevi Bektaşilerin kendisine katılacaklarını sezmişti. 

Atatürk; Çelebi Cemalettin Efendi ve Hacı Bektaş Veli'ye gönül verenlerin,  milli egemenliğe önem veren, çağdaş bir düzen düşleyen ve kuruluş felsefesinden uzaklaşan Osmanlı yönetimine karşı olduklarını görmüştü. Sivas Kongresi’nde Mustafa Kemal'i en çok destekleyenler bu bakış açılarıyla Alevi Bektaşiler olmuştur.  Hacı Bektaş Tekkesi Mustafa Kemal'e yardım ve desteğini bu kongrede tam anlamı ile göstermiştir. Mustafa Kemal bu kongreden sonra buradaki desteklerinden çok memnun kalarak Hacı Bektaş Tekkesi postnişini Salih Niyazi Dede Baba'ya telgraf göndererek memnuniyetini bildirmiştir. Mustafa Kemal bu telgraf yazısında şunları belirtmiştir:

"Salih Niyazi Baba Hazretlerine,

Sevgili vatanımızın kurtarılması ve mutluluğu uğrunda soylu ulusumuzun Tanrı'nın izniyle giriştiği kutsal savaşta üstün görevimizi övgüyle karşılamanıza, yüksek değerlendirmenize teşekkürlerimizi sunarız. Temiz ulusumuzun yükselme ve kurtarılmasına dönük hayırlı iz ve yol göstericiliğinizin devamını üstün saygıyla dileriz. Temsil Kurulu üyesinden Erzincanlı Şeyh Hacı Fevzi Efendi hazretleri sevgi ve saygılar eyler efendim.

Anadolu ve Rumeli Müdafaai Hukuk Cemiyeti Heyet-i Temsiliyesi namına

Mustafa Kemal"

Sivas Kongresi'nden sonra Kurtuluş Savaşı için merkez olarak Ankara seçilmişti. Temsilci kurul ve Atatürk, Ankara'ya giderken 23 Aralık 1919 tarihinde Hacıbektaş bucağına uğramıştır. 

Hacıbektaş'a rüzgârlı bir havada gelen Atatürk, Hacı Bektaş Veli'nin türbesine girip dört saat yalnız kalmıştır. Daha sonra son postnişin Salih Niyazi Dede Baba ve dervişlerle görüşmüş  ve milli mücadeleye ne gibi katkıda bulunacaklarını sormuştur. Dede Baba bütün maddi ve manevi güçleri ile yanlarında olacaklarını bildirerek, şimdilik 800 altın verebileceklerini Mustafa Kemal'e bildirmiştir. Ayrıca dergâhtaki yatak, battaniye ve ambarlardaki zahireyi arabalara yükleterek Mustafa Kemal'in kuruluyla Ankara'ya göndermiştir.

Mustafa Kemal aynı günün akşamı Çelebi Cemalettin Efendi'de misafir kalmış ve "Ayini-cem" düzenlenmiştir. Hacıbektaş'ta yapılan bir "ikrar töreni" ile Mustafa Kemal "yola kabul" edilmiş ve kendisine "kılıç kuşatılmıştır". Anadolu'daki Hacıbektaş yoluna inananlara mesajlar yazılmış ve kısa zamanda büyük bir birlik oluşturulmuştur. Bu birlik   Çelebi Cemalettin Efendi başkanlığında Garp Cephesine katılmıştır. 

Mustafa Kemal Hacıbektaş'ta kaldığı süre içerisinde Hacıbektaş Dergâhı ileri gelenleriyle özel bir toplantı yapmış, bu toplantıda "Padişah ve halifeliğin kaldırılacağını, egemenliğin din, dil, mezhep, tarikat ayrıcalığı gözetmeksizin Türk halkına ait olacağını ve kendisini yönetenleri halkın seçeceğini, kadın-erkek eşitliğinin sağlanacağını" belirtince toplantıya katılanlar kendisine "Sayın Paşam, Canlar derler ki, acaba Pir Hacı Bektaş cisim mi değiştirmiş. Çünkü yüzyıllar önce ulu pirimiz de böyle söylemişti." demişlerdir. .

Atatürk, Hacıbektaş'ta gördüğü bu milli hislere hayran olmuş ve daha sonra Çelebi Cemalettin Efendi'yi Kırşehir milletvekili yapmıştır. Hatta 1. Türkiye Büyük Millet Meclisinde kendisi başkan olmuş ve Cemalettin Efendi'yi başkan vekili yapmıştır.

Hacı Bektaş'a gönül verenler arasında Atatürk sevgisi çok yüksektir. Bu inançtakilere göre Atatürk, Hz. Ali ve  Hacı Bektaş-ı Veli'nin "don değiştirmiş" (Bektaşilikte bir terimdir) halidir. Gönül dostları bu nedenle Mustafa Kemal'in arkasında "yekvücut" olarak hareket edeceklerine "ikrar vermişler"dir. Bu gönül dostları bağnaz  olmadıklarından, ayrıca  inançları itibariyle de ilerici ve akılcı olduklarından Atatürk'ün düşüncelerini kendi düşünce yapılarına uygun bulmuşlardır. Bu nedenle önce "Kuvayi Milliye"ci, "Müdafaa-ı Hukuk"cu örgütlerde, daha sonraları da ilimden yana, kadın ve insan haklarına önem veren kanatta yer almışlar ve almaya devam etmektedirler. 08/01/2021

 

Kaynak:

1-    M. Kemal ATATÜRK, Nutuk

2-    Baki ÖZ, Kurtuluş Savaşında Alevi Bektaşiler, Cumhuriyet yayını,1997

3-    Ali SÜMER, Anadolu'da Türk Öncüsü Hacı Bektaş Veli, Ankara 1970

(Bu yazımız https://haberhacibektas.com/haci-bektas-ve-ataturk-guvenc-gurses/ sayfasında yayınlanmıştır.)