ENELHAK

 

ENELHAK

 

Enelhak kabaca ya da yüzeysel yaklaşımla ne demek:

“-Ben Allah’ım…”

Peki, İslam dünyasının mekanı ve zamanı içinde bu söz neden büyük kitlelerin inancı, şiarı, ilkesi olmuş; benliğin özünü oluşturmuş?...

Herkesin bildiği gibi Hallac-ı Mansur, Nesimi..

‘Enelhak’ dedikleri için öldürüldüler....

Ama ‘Enelhak’ diyenler eksilmediler, çoğaldılar…

Çünkü Enelhak, kişinin bir iddiası değil, insanla Tanrı’yı evrenle Allah’ı tekleştiren, birleştiren, bütünleştiren derin bir felsefenin özünü dile getiriyor…

 

*

Yeryüzündeki üç büyük din, Musevilik-Hıristiyanlık-Müslümanlıkta Allah’a bakışın felsefesi ve mantığı birdir; İslam bu nedenle Musa ile İsa’yı tanır.

Tanrı ile kulları arasında din bir tür hiyerarşiyi öngörür; kökeninde Aristo mantığı bulunan saptamaya göre insan aynıdır, Tanrı ayrı; Allah katına erişilemez…

Ama İslam'da birileri çıkıp ne diyor:

-Enelhak.

İnanç dünyasına üç dinde de bulunmayan bir ufuk açıyorlar…

*

Belki de Heraklites’in diyalektik mantığında içeriğini bulacak bir yaklaşım bu… Evrene bakışta Allah’ın her şey olduğunu ve insanı Tanrı ile özleştiren birliğin anlamında Enelhakkın gerçekleştiğini ileri sürmek insanın insanlaşması tarihinin en önemli aşamalarından biridir…

Hallac-ı Mansur’a sahip çıkıp Enelhak diyen Nesimi’nin bu yüzden derisi yüzüldü…

Ama Nesimi, yüzülen derisini sırtına alarak, Halep’in on iki kapısından birinden çıkıp insanlığa karıştı…

Ve yol gösterdi…

*

Aleviliğin-Bektaşiliğin, Müslümanlık dünyasındaki özel yeri ile üç büyük dinden mantık ve felsefe içeriğindeki fark Anadolu kültürüne aşılanmıştır…

Hepimizin özümsediği kültürde bu tarihsel mirasın değeri büyük…

Atatürk’le birlikte Ulusal Kurtuluş Savaşı’na katıldıktan sonra laik Cumhuriyetin kurulmasında Aleviliğin işlevine paha biçilemez…

Kim bilir, bir milyar üç yüz milyon nüfuslu İslam dünyasında tek lâik Cumhuriyet’in Türkiye oluşunda Anadolu’nun inanç yapısı büyük ağırlık taşımıştır…

Enelhak diyenlerin diyalektiği de elbette lâiklik devriminde büyük güç oluşturdu… 

*

Nakşi iktidar, Alevi-Bektaşileri kendisine bağlam için büyük çaba gösteriyor…

Nafiledir…

Alevilerin dincilere karşı tutumları yalnız günümüz sağduyusundan kaynaklanmıyor; tarihsel mirasın gereğiyle Hacı Bektaş’ın bilinci, Atatürkçülüğün Aydınlığıyla birleştiği zaman yol ve yordam pırıl pırıl ışımaktadır.

 

İlhan SELÇUK

(9 Haziran 2008 Pazar,  Cumhuriyet Gazetesi)

 

Sitenin Notu:

Ene'l-Hakk Ne Anlama Gelmektedir?

Enel Hak kavramını ilk olarak Hallacı Mansur kullanmıştır ve bu kavramı kullandığı için çok ağır işkenceler altında katledilmiştir.

Enel Hak kavramı Arapça olup kelime manasıyla “ben Hakkım, hakikatim, gerçeğim” anlamına gelmektedir.

Enel Hak tasavvuftaki "vahdet-i vücut"  kavramının kısaca özetidir.

Enel Hak; Hakk’la Hak olmak, insanın kendisini aşması ve Hakk’a yakınlaşması, Hakk’la bütünleşmesidir.