KEKEMELİKTE AİLEYE ÖNERİLER

Hazırlayan: KIRKLARELİ RAM

Hece ve sözcüklerde uzatmalar, tekrar veya duraklamalarla ortaya çıkan konuşmanın akıcılığının bozulduğu durum “kekemelik” olarak adlandırılır. Artık çocuğun ne konuştuğundan çok nasıl konuştuğu dikkat çekmeye başlar. Çocuk bunu fark ettiğinde konuşma güçlüğüne korku ve endişede eklenmiş olur ki bu çocuğun daha fazla gerginleşmesine neden olur. Bu gerginlik nefesin engellenmesine ve tıkanmasına yol açar. Konuşmanın akıcılığı ve ritmi bozulmakla birlikte yüzde gerilim, kaş-göz oynatma, başın ani hareketleri, bütün bedende istenmeyen jestler görülebilir.

2-6 yaş arasında çocuğun düşünme hız sözcükleri çıkarabilme hızından fazladır. Bu nedenle çocukta geçici bir kekemelik söz konusu olabilir. Çocuk konuşurken duraklar, ses, hece ve sözcük tekrarı yapar, ama kendisi bu durumun farkında değildir. Dili öğrenme sürecinde bu tür sorunlar yaşaması doğaldır. Çocuğun çevresindekiler konuşmasını düzeltmesi için baskıda bulunmazsa, çocuğun dikkati konuşmasına çekilmezse bu durum kendiliğinden düzelir.

HANGİ DAVRANIŞ VE TUTUMLAR ÇOCUĞA ZARAR VERİR

• Acımak, merhamet göstermek.
• Endişeli ve kaygılı bakmak.
• Akıcı olmayan konuşmadan ötürü cezalandırma tehdidinde bulunmak, suçlamak.
• Akıcı olmayan konuşmayı kesmesini söylemek.
• Durup tekrar başlamasını söylemek.
• Konuşmaya başlamadan önce düşünmesini söylemek.
• Onun yerine cevap vermek veya takıldığı yerleri tamamlamak.
• Konuşmadan önce derin nefes almasını söylemek.
• Zorlandığı sözcükleri kullanmaktan kaçınmasını önermek.
• Kuralları önceden belirlememiş olmak.
• Çocuğun yaşına ve olgunluk düzeyine uygun olmayan beklentiler belirlemek.
• “hayır, yapma, dur, yapamazsın...” gibi ifadeleri sıkça kullanmak çocuğa zarar veren davranış ve tutumlardır.

ÇOCUĞA VERİLEBİLECEK UYGUN TEPKİLER NELERDİR

·         Sabırla onu dinleyin, konuşmasını “olay “ yapmayın,

·         Bazı kelimeleri söylememek, takılmak, ona çok sıkıntı verebilir. Böyle zamanlarda bir şey söylemek ihtiyacı duyabilirsiniz. Bu durumda ses tonunuzda acımak, olumsuz bir yorum, kaygı ya da şaşkınlık ifadesi bulunmaksızın, hatta belki de hafifçe gülümseyerek “bu kelime uğraştırdı seni”, “bazen zor oluyor değil mi?” gibi sözler söyleyin. Bu gibi sözlerle onun çabasını fark ettiğinizi ve kekemeliği için onu suçlamadığınızı ifade edin.

·         Konuşmasını düzeltmekten, “daha yavaş konuşursan kekelemezsin”, “yüzünü öyle yapma” gibi iyi niyetli ama suçlayıcı etkileri olabilecek olumsuz ifadelerden kaçının.

·         Yaşadığı konuşma güçlüğü hakkında duygularını onunla konuşmaktan çekinmeyin. Çocuğun konuyu açtığı zamanlarda onun duygularını tanıyın ve paylaşın, akıcı olmayan konuşma hakkında konuşmak tabu değildir. Herkesin bazı güçlükleri olabileceğini ifade edin.

·         Çocuk konuşurken dikkatle dinleyin. Gözleriniz onda olsun, bakışlarınıza endişeli ve gerilimli bir ifade yüklememeye özen gösterin.

·         Çocuk konuşurken bitirinceye kadar dinleyin, sözünü kesmeyin, bitirdikten sonra acele ile cevap vermeyin.

·         Sürekli soru sormaktan vazgeçin. Sorularınızın “evet” ya da “hayır”la veya kısa ifadelerle yanıtlayabilir olmasına özen gösterin. Kendi arzusu ile konuşmaya başlarsa, ona gerektiği kadar zaman tanıyın.

·         Ona tüm insanların zayıf ve güçlü yanlarının olabileceğini anlatarak güçlü yanlarının ön plana çıkartılmasını sağlayın. Çocukla olabildiğince birlikte olmaya çalışın.

·         Duygu ve düşüncelerini sözle ifade etmesine olanak tanıyın. Söylediklerini önemseyin. Eğer ifade etmekte güçlük çekiyorsa ona dokunarak, dinlediğinizi göstererek yüreklendirmeye çalışın.

·         Çocuğun nasıl söylediğinden çok, ne söylediğini dikkatle dinleyin, konuşmaya müdahale etmeden göz ilişkisini sürdürün.

·         Çocukla konuşurken kısa, kurallı ve basit cümleler kullanın, ifadeler kolay ve anlaşılır olsun.

·         Çocuğun hangi ortamda daha akıcı konuştuğunu gözlemleyerek belirleyin . bu ortamlar onun kendini daha rahat ve güvenli hissettiği ortamlar olabilir, bu ortamları arttırın.

·         Çocukta duygusal çatışma ve gerilim yaratan durumları gözlemleyerek belirleyin mümkün olduğunca bunlardan sakının.